zaterdag 11 december 2010

Mutluluk

Vandaag wil ik jullie graag vertellen over één van de meest schokkende films die ik heb gezien, omdat het juist zo waar is.
De Turken lijken van drama te houden, van films waar de hoofdpersonages verscheurd zijn tussen verschillende dingen; vaak tussen het geloof en wat ze willen of de traditie en het westen... Deze film gaat eigenlijk over het verschil binnen Turkije en hoe duidelijk dat wel kan zijn op sommige vlakken.
Mutluluk, of Bliss, is de titel. Letterlijk vertaald, betekent het geluk.
Meryem (de Turkse variant van Myrjam trouwens, ik zeg altijd dat ik zo heet of ze verstaan het niet), is een 17-jarig meisje dat in het zuiden van Turkije in een klein dorpje leeft. Het is zo'n dorp waar iedereen elkaar kent, en waar ze allemaal wel verre neven of nichten zijn van elkaar. Het dorp leeft dus nogal traditioneel, bijna helemaal afgesloten van de steden waar de verwestering zich inzet.
Op een dag vindt een herder Meryem terug, voor dood achtergelaten aan een meer ietsje uit het dorp. Het blijkt al gauw dat ze verkracht is geweest, maar ze weet helemaal niets meer. Hoe hard ze het ook proberen, ze kan zich helemaal niets herinneren van de feiten. Ze is gewoon in grote schok en doodsbenauwd.
Wat het hoofd van het dorp beslist is dat ze moet sterven. Als ze niets zegt, dan heeft zij gezondigd en een man heeft verleid. Daarbij is ze "bevlekt", ze is niet meer zuiver, en ze heeft de familie van haar eer beroofd. Sterven zal ze dus, omdat ze gezondigd heeft.
Daar begint het verhaal, ik zal niet te veel meer verklappen, maar het is hartverscheurend. Stel je maar voor dat een vader zijn dochter moet vermoorden...
In zo'n gevallen zijn er vaak twee keuzes: of de familie vermoordt de persoon, of ze zetten hem of haar aan tot zelfmoord. Eer zelfmoord, heet dat. Door een zodanig druk en haat van de omstaanders plegen heel wat meisje van 17 of jonger nog zelfmoord. Echt vreselijk.
Deze film heeft me dus aan het nadenken gezet. Want hoewel we in België wel vaker verhalen horen van vrouwen die in Irak veroordeeld zijn tot steniging, is dit voor mij veel dichter, het is Turkije, een land dat naar verwestering streeft, niet Irak...
Helaas komt dat hier nog wel veel voor. Ik heb wat heen en weer gemaild met een vriendelijk Turk, de kerel die iedere keer de films voorstelt, en hij zegt dat dat nog heel veel gebeurt niet op het punt staat te verdwijnen.
Volgens hem is dat vooral in dorpjes waar ze niet opgevoed zijn, waar het enige wat telt de tradities zijn en waar de wetten aan de kant worden geschoven; enkel de wetten van het dorp zijn van belang.
Nadat ik dat hoorde, ben ik toch wat beginnen op zoeken, en wat hij zegt klopt niet helemaal. Enkel in Istanbul wordt er gemiddeld één eremoord per week gepleegd, dat is gigantisch! En ook al telt Istanbul nog 13 miljoen mensen, het is de meest westerse stad van Turkije, en toch gebeurt het hier nog altijd.
Ik zou zeggen, maak jullie maar geen zorgen, als ik nu zonder hoofddoek rondloop (wat tot moord kan leiden in bepaalde gevallen: ik kleed me niet gepast), is het aan mijn familie mij te straffen, dus ik loop geen risico;-)
Het ergste van allemaal is dat de families nu soms wel doorhebben dat er wetten bestaan, maar ze die proberen om te zeilen. Daarom dus onder andere de zelfmoord, want dat heeft de persoon zelf gedaan. En als dat niet lukt, dan proberen ze het zo veel mogelijk op een ongeluk te doen lijken zodat ze niet vervolgd kunnen worden.
Voor mij is het ergste in heel dit verhaal dat het kan gebeuren bij iemand die verkracht werd. Alsof iemand dat wil. Alsof vrouwen dat echt uitlokken en daarom strafbaar zijn. Ik denk dat de emotionele gevolgen van een verkrachting al erg genoeg zijn, en dat er geen nood is aan nog beschuldigd te worden van "verleiding" en "onpuur" te zijn.
Een familie kan er dan wel voor kiezen de persoon te laten leven, maar de kans is klein dat de broers en zussen ervan zullen kunnen trouwen, want niemand wil met een familielid van een onpure trouwen. En zolang de persoon nog leeft, is heel de familie onpuur en onteerd. Ik veronderstel dus dat zelfs de moorden uit groepsdruk ontstaan: de familie, zoals in de film, wil die persoon niet doden, maar ze zien zich ertoe verplicht voor de toekomst van de andere familieleden.
Nog even verduidelijken, dit gebeurt dus niet volgens de Islam, maar volgens de traditie. Ook in andere culturen en godsdiensten kan dat voorkomen; het is iets dat ze hier liever niet gemengd zien.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten