Atatürk

Na drie weekends (en dus blogs) buiten Istanbul (Back to Belgium, Bodrum en Antalya), moet ik dit weekend thuis blijven om te blokken, joepie!
Dus schrijf ik een blogje over de Turkse geschiedenis, politiek en cultuur, en ik ga proberen luchtig te blijven;-)

Terwijl ik genoot van mijn vakantie in Antalya, was er in heel Turkije een groot feest voor Atatürk, een held die  hier in Turkije veel aanzien geniet doordat hij de eerste president is van de Republiek van Turkije zoals we't hier kennen.
Lang, heel lang geleden, in een koninkrijk ver van het koude België... was er een een meneer die het niet fijn vond dat Turkije door weetikveel hoeveel landen bezet was. Als een grote, en machtige meneer, verklaarde deze moedige man de oorlog aan Griekenland, en zo geschiedde het dat ze in een wup buitengegooid werden! Ataturk trouwde met zijn vrouw, adopteerde 7 kinderen, en ze leefden nog lang in gelukkig. Einde.
Nouja, zo ging het niet echt, maar das wel een korte samenvatting:-) Atatürk was, voor zover ik weer, een charismatisch leider. Zijn naam was Mustafa, en werd toen Mustafa Kemal (de volmaakte) genoemd, en in the end werd het dan Mustafa Kemal Atatürk, ofte te voorvader van de Turken, je ziet maar hoe graag ze hem hier hebben!
Atatürk wilde een modern Turkije creëren waardoor hij o.a. het dragen van de fez en de hoofddoek helemaal verboden heeft (en dat in de jaren '20). Zijn idee was om zich te profileren als een Westerse staat. Een van zijn dochters, bijvoorbeeld, was de eerste vrouwelijke gevechtspiloot ter wereld, en haar naam doet voor wie naar Istanbul vloog misschien een belletje rinkelen: Sabiha Gocken, ook wel de naam van het tweede luchthaven in Istanbul (de eerste, 3x raden: Atatürk, natuurlijk!).

Note: De Turkse vlag in de hoogte, is als een
parachutespringende ster!

Nuja, na zijn dood is iedereen toch maar weer de hoofddoek beginnen dragen, en hier zie je al direct het conflict in de Turkse cultuur: het aanbidden van Atatürk maar toch tegen zijn verbod op hoofddoeken zijn... Zo is het hier een beetje met alles: we willen Westers zijn en in de Europese Unie toe treden, maar oh wee, als we onze waarde moeten veranderen! Het nationalisme is hier dan ook nog altijd sterk te voelen (misschien logisch voor een staat die juist zijn 87ste verjaardag vierde) en overal hangen er Turkse vlaggen of foto's van Atatürk. Oh, en iedere simpele boer heeft een pc met internet en een laptop, maar op het veld werken ze nog bij wijze van spreken met paard en kar. Ontwikkeld, en toch weer niet.
 Nog iets is dat de vrouwen hier allerhande hoge posities hebben (ik heb alleen maar les van vrouwen aan de unief) en de eerste vrouwelijke eerste minister was er in 1994, terwijl we er in België nog op wachten. Daarentegen is het not done je man tegen te spreken in een relatie. Als hij zegt dat je thuis blijft, blijf je thuis. Gehoorzaam je niet, dan is de relatie bij conventie gedaan. Ieeuw. Niets voor mij;-) Oh, en een vrouw hoort bij het huwelijk nog altijd maagd te zijn voor de meerderheid (in de minder Westerse steden en dorpen wordt er nog altijd uitgehuwelijkt), hoewel de meeste mannen zich niet inhouden en wel een pak vriendinnetjes hebben en er mee in bed duiken. Wat er met hen gebeurd, weet ik niet echt...
Gelukkig zijn mijn vrienden hier anders, ze zijn tegen hoofddoeken en hebben liever Westerse vrouwen (daarom dus dat ze met z'n allen lid worden van de Erasmus Club waarschijnlijk) omdat die minder arrogant zijn. Turkse vrouwen (over het algemeen, natuurlijk) houden heel erg veel van zichzelf. Hoewel dat ze ondergeschikt zijn aan de man éénmaal getrouwd, lijkt het me eerder moeilijk om iets met een Turkse vrouw te beginnen, je moet haar echt veroveren!
Maar goed, ik had het dus over Atatürk... Na zijn regering, is Turkije meer en meer Islamitisch geworden... Ook nu nog neigt de regering meer naar Islamitische beslissingen dan 87 jaar geleden (ondanks het onlangs stemmen van een wet die het land meer zou verwestersen). Toch vieren ze nog altijd zijn presidentschap, ondanks het feit dat er heden ten dage maar weinig van zijn ideologie overblijft...

Om in politieke mood te blijven, hebben we dan ook een politiek-gerelateerde film gezien vorige week, en ik kan hem alleen aanraden! Allen naar de videotheek (of illegaal downloaden)! NU! De naam is Babam ve Oğlum (Mijn vader en zoon) en is een uberontroerende film (zakdoekjes klaarleggen!) waarna alle meisjes met dikke rode ogen buitenkwamen. Ik ga niet te veel van het verhaal vertellen, maar het speelt zich af in de jaren '80, tijdens een van de vele militaire coup d'états. De regering was een of andere dictatuur (ik ken er 't fijne niet van) en onze hoofdpersonage die een anarchist was in Istanbul, moet zijn vrouw de dag van de coup zien sterven na de bevalling van hun zoon omdat er niemand was om hen te helpen... Snik!
Als anarchist wordt hij dan opgepakt, twee jaar de gevangenis in gegooid, mishandeld... En dan komt hij weer thuis, om zijn twee jaar oude zoon aan te treffen. En zo begint het verhaal:-) Over de rest zwijg ik!
Hoe het ook moge zijn, het schets goed het klimaat van de jaren '80: de mensen voelen zich niet meer zo Turks, ze zijn bang, ze wantrouwen de regering...
Daarnaast is het weer een goede schets van de typische Turkse cultuur. na bijna twee maanden hier, vind ik het wel gemakkelijk om de cultuur te herkennen: het chaotische, het rustige levenstempo, het belang van de familie, het respect voor de ouderen (en de typische manier van het groeten van de ouderen: de hand vastpakken, kussen, en dan naar je voorhoofd brengen), de lakse manieren van omgaan met dingen soms (oh, laten we vandaag maar eens niet naar school gaan). Ik kan me maar al te goed inbeelden dat aanpassen aan de Westerse cultuur veel moeilijkheden geeft voor immigranten.
Funny fact, de Turken hier zijn veel gematigder (ook al omdat het Istanbul is) en de vrouwen lopen er in minirokje met een decolté tot aan de navel, terwijl ernaast een vrouw met boerka zit. Niemand kijkt daar echt naar om, niemand fluit of roept naar zo iemand...

Oh, en dan moet ik waarschijnlijk nog iets zeggen over de bom! Zondag 31 oktober is er op 500m van mijn huis een bom ontploft, op Taksim Square, de voornaamste ontmoetingsplaats waar je de metro, bus en tram kan nemen. Geen doden, weliswaar, maar toch een schok. Het verhaal is momenteel nog niet echt volledig: het is iemand die lid is van de PKK, een Koerische afscheidingsbeweging, hoewel zij dat volledig ontkennen. Een ander groep (ook zo'n afscheidingsbeweging) heeft intussen gezegd dat één van hun leden de aanslag pleegde, maar dat het los stond van de organisatie, hoewel anderen claimen dat het het begin is van een hele reeks aanslagen. Feit is dat op 31 oktober het wapenstilstand van de PKK ten einde was, hoewel ze die op 1 november hebben verlengt. Oh, en deze die er wel voor verantwoordelijk zijn, worden soms wel gezien als een coverorganisatie van de PKK die wél gewelddadig is... 't Is dus afwachten.
Hoe dan ook, Turkije is momenteel alles behalve een stabiel land, of je het nu hebt over politiek of cultuur, 't is allemaal beetje verwarrend en een mengelmoes van heel wat dingen (maar dan vooral Westers en Islamitisch). Voor een toetreding tot de EU is er wel nog een lange weg te gaan...